Table of Contents
રક્ષાબંધન પર નિબંધ, શાયરી| રક્ષા બંધન 2022 નિબંધ
રક્ષાબંધન એ ભાઈ-બહેનનો તહેવાર છે, તેનું મહત્વ જાણો, તેની પાછળનો ઈતિહાસ જાણો અને સમજો કે આજે તે તેની વાસ્તવિકતાથી કેટલો આગળ વધી રહ્યો છે. આ સંપૂર્ણ લેખ તમને પૌરાણિક યુગ, ઇતિહાસથી લઈને આજના આધુનિકીકરણ સુધીના રક્ષાબંધનનો પરિચય કરાવશે.
તહેવારનું નામ રક્ષાબંધન
અન્ય નામો રાખી, શ્રાવણી
હિંદુ ધાર્મિક તહેવારોના પ્રકાર
તિથિ શ્રાવણ પૂર્ણિમા
સાવન મહિનાનો છેલ્લો દિવસ છે
ખાસ ભાઈ બહેન તહેવાર
રક્ષાબંધન પર નિબંધ
રક્ષાબંધનનું મહત્વ
તે શ્રાવણ માસની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. રક્ષાબંધનનો તહેવાર ભારતના મુખ્ય તહેવારોમાં આવે છે. બહેન તેના ભાઈને રક્ષણાત્મક દોરો બાંધીને તેના લાંબા આયુષ્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે. ભાઈએ તેને રક્ષણ આપવાનું વચન આપ્યું.આ પરંપરા વર્ષોથી ચાલી રહી છે.
રક્ષાબંધનનો ઈતિહાસ
ઈતિહાસમાં આવી ઘણી વાર્તાઓ છે, જેમાં આ સંરક્ષણ દોરે એક મોટું યુદ્ધ બચાવ્યું છે. પહેલા વચનની કિંમત જીવન કરતાં પણ વધુ હતી. જો કોઈ ભાઈએ તેના પતિને બહેનથી બચાવવાનું વચન આપ્યું હોય, તો તે વચન તેનું ગૌરવ રાખીને સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.હુમાયુએ બહાદુર શાહ ઝફરથી ચિત્તોડનું રક્ષણ કર્યું હતું. આ રીતે આ તહેવારનું મૂલ્ય ઇતિહાસમાં રાખવામાં આવ્યું હતું.
રક્ષાબંધન નો સાચો અર્થ
ધાર્મિક તહેવારો અને રિવાજો ઘણી સારી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને ઉજવવામાં આવે છે. શારીરિક શક્તિમાં પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓ નબળી હોય છે. આ કારણથી આ સુંદર ઉત્સવને સુરક્ષાના દૃષ્ટિકોણથી બનાવવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ કળિયુગના યુગમાં પરંપરાઓ બદલાઈ રહી છે.
રક્ષાબંધનનું આધુનિકીકરણ
આજના સમયમાં તહેવારને બદલે લેવડદેવડનો ધંધો બની ગયો છે.બહેનો પોતાના ભાઈ પાસેથી ભેટના પૈસા જેવી વસ્તુઓ માંગે છે. લગ્ન પછી, ભેટ અને મીઠાઈઓ માતાના ઘરેથી સાસરે મોકલવામાં આવે છે. મૂલ્યો પરંપરાના નથી પણ હવે વ્યવહારના છે. ગયા વર્ષે આટલું આપ્યું, આ વર્ષે કેમ ઓછું આપ્યું? આજે આ તહેવાર હિસાબનું રક્ષાબંધન બની ગયો છે. ક્યાંક આવી મોંઘવારીમાં આ તહેવારો ભાઈઓ માટે બોજારૂપ બની રહ્યા છે. સંરક્ષણ અને ઇચ્છાથી આગળ વધીને, તે વ્યવસાયનું એક સ્વરૂપ બની રહ્યું છે.
જો આજે રક્ષાબંધનનો આદર ઈતિહાસમાં હતો તેટલો જ પ્રબળ હોત તો મહિલાઓ પરના અત્યાચાર આટલા બમણા, રાતના બમણા અને ચારગણા ઝડપે વધ્યા ન હોત. આ ઉત્સવ માત્ર દેખાડોનું સ્વરૂપ બની ગયો છે.
રક્ષાબંધન વાર્તા
ધાર્મિક તહેવારો પાછળ હંમેશા કેટલીક વાતો હોય છે જેના કારણે તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. આ વાર્તાઓ માનવ જીવનમાં આ તહેવારો પ્રત્યેની શ્રદ્ધા રાખે છે. એવી જ રીતે આ રાખડીના તહેવાર પાછળ પણ એક પૌરાણિક કથા છે.દેવતાઓ અને દાનવો વચ્ચે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું, જેમાં દાનવોની શક્તિ દેવતાઓ કરતા અનેક ગણી વધારે હતી. દેવતાઓ દરેક દાવમાં હારતા જોવા મળતા હતા. દેવરાજ ઈન્દ્રના ચહેરા પર પણ મુસીબતના વાદળો છવાયેલા હતા. તેની હાલત જોઈ તેની પત્ની ઈન્દ્રાણી ગભરાઈ ગઈ અને ચિંતામાં પડી ગઈ. ઇન્દ્રાણી એક ધર્મનિષ્ઠ સ્ત્રી હતી, તેણીએ તેના પતિની રક્ષા માટે કઠોર તપસ્યા કરી હતી અને તે તપથી એક રક્ષાસૂત્ર ઉત્પન્ન થયું હતું જે ઇન્દ્રાણીએ ઇન્દ્રના જમણા કાંડા પર બાંધ્યું હતું. એ દિવસે શ્રાવણની પૂર્ણિમાનો દિવસ હતો. અને તે દિવસે દેવતાઓ જીતી ગયા અને ઈન્દ્ર સુરક્ષિત સ્વર્ગમાં આવ્યા. ત્યારબાદ એક રક્ષાસૂત્ર પત્નીએ તેના પતિને રાખ્યું હતું, પરંતુ પાછળથી આ પ્રથા ભાઈ-બહેનના સંબંધો વચ્ચે રમવાની શરૂ થઈ, જેને આજે રક્ષાબંધન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
FAQ
પ્ર: રક્ષાબંધન કોનો તહેવાર છે?
જવાબ: ભાઈ બહેન
પ્ર: રક્ષાબંધન કયા ધર્મમાં ઉજવવામાં આવે છે?
જવાબ: હિન્દુ
પ્ર: રક્ષાબંધનનું બીજું નામ શું છે?
Ans: શ્રાવણી/રાખી
પ્ર: રક્ષાબંધનની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
જવાબ: આ એક એવો ઉત્સવ છે જે યુગોથી ચાલતો આવ્યો છે, એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે કૃષ્ણએ શિશુપાલને મારવા માટે ચક્ર ધારણ કર્યું ત્યારે તેની આંગળીમાંથી લોહી વહેવા લાગ્યું, ત્યારે દ્રૌપદીએ તેની આંગળી તેના પલ્લુના ચીંથરા સાથે બાંધી દીધી. તે પૂર્ણિમા હતી. અને આ કૃષ્ણ જ હતા જેમણે દ્રૌપદીને કપડાં પહેરતી વખતે તે રાગનો આભાર માનીને રક્ષણ કર્યું હતું અને તેથી જ તે દિવસને રક્ષાબંધન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
પ્ર: રક્ષાબંધન ક્યારે ઉજવવામાં આવે છે?
જવાબ: પૌરાણિક કાળના લગભગ 5 હજાર વર્ષ પહેલાથી
